®EVOLUTIE

Met belangstelling volg ik in dit tweehonderdste geboortejaar van Charles Darwin de discussies in de media tussen de gelovigen, de atheïsten en de Andriessen Knevel  over het ontstaan van het leven op onze aardkloot. Ik vernuiver mij puurbest daarmee.

Ik was vorige week een erg smerig hondengebit aan het saneren. Aangezien ik mijn patiënt niet kan vragen rustig op de behandeltafel te blijven liggen en zo nu en dan zijn bekkie even te spoelen, breng ik hem onder algehele gasnarcose. Het dier ligt dan op afschot, zodat de prut van speeksel, tandplaque, etensresten en spoelwater zich verzamelt in de emmer die aan de tafel bungelt. De drab kleurt vaak rood door bloed als er ook nog rotte kiezen getrokken moeten worden. Toen ik het emmertje in de gootsteen leegde bedacht ik dat zo ongeveer de ‘oersoep’ er uit moeten hebben gezien, waaruit het aardse leven zou zijn ontstaan. Of niet, want de wetenschap is er nooit in geslaagd de situatie na te bootsen om die stelling te bevestigen. Net zomin als er ook ooit een individu uit de rib van een ander individu is gekweekt.

Darwin heeft niet zozeer de evolutietheorie bedacht, wel heeft hij als eerste deze theorie van natuurlijke selectie zeer gedetailleerd uitgewerkt. De Grieken filosofeerden er in de oudheid al over, maar de opkomst van het Christendom overheerste met het zesdaagse scheppingsverhaal eeuwenlang. En nog steeds stuit de revolutionaire theorie van Darwin op weerstand. De belangrijkste peiler van het Darwinisme is dat de individuen binnen een soort, die het best zijn aangepast aan de omstandigheden, de grootste overlevingskans hebben.

De uitwassen van met name het mannelijk geslacht van sommige diersoorten ontstonden volgens Darwin door de seksuele voorkeur van het vrouwvolk. Immers, grote hertengeweien en enorme pauwenstaarten zijn toch niet handig? Daar moet sexappeal aan ten grondslag liggen. Darwin en zijn aanhangers waren en zijn echter nog steeds niet in staat alles wetenschappelijk te verklaren. Er blijven missing links, zij het steeds minder.

Als de survival of the fittest theorie van Darwin al klopt, doet deze geen opgang meer sinds er mensen op de wereld rondlopen. De mensheid beïnvloedt immers sinds jaar en dag elk ander levend wezen. Indirect door onze aanwezigheid, maar ook direct door bijvoorbeeld de fokkerij. We máken rassen in flora en fauna, ongeacht of deze ‘fit’ genoeg zijn om te overleven. We ontrafelen steeds meer genetische codes en knutselen alsmaar verder door middel van biotechnologie. Grenzen worden aldoor rapper revolutionair verlegd. De medische wetenschap draagt haar steentje bij door ervoor te zorgen dat ook minder fitte individuen toch verder kunnen leven. Zonder geneeskunde zou ik zelf waarschijnlijk al lang niet meer bestaan, sterker nog, was ik er zelfs nooit geweest… Anderzijds is het juist mijn bestaansbron.

De tegenstelling tussen de twee uitersten, de aanhangers van de evolutietheorie en de scheppingsgelovigen, wordt prachtig verwoord door de antropoloog Ashley Montagu: ‘De wetenschap heeft bewijzen zonder zekerheid. Creationisten hebben zekerheid zonder bewijzen.’ En heel eerlijk gezegd, als je de complexiteit van orgaansystemen van levende organismen goed beschouwt, overheerst toch vaak de verwondering. Kan een oog uitsluitend door evolutie zijn ontstaan? Of is daar toch een ‘Ontwerper’ aan te pas gekomen? Dat sommigen dan kiezen voor de gulden middenweg en aanhanger worden van het Intelligent Designprincipe is nog te billijken ook. Deze modern klinkende beweging maakt de laatste twee decennia een revival door, maar is al twee eeuwen oud. Ouder dan de publicatie ‘On the Origin of Species’ van Darwin nota bene! In 2005 oordeelde een Amerikaanse rechter overigens dat Intelligent Design niet in de biologieles thuishoorde, omdat het geen ‘wetenschap’ is.

‘Uit stof zijt gij geboren en tot stof zult gij wederkeren.’ Tot slot enige stof tot nadenken voor Andries Knevel, sinds kort Neerlands bekendste Intelligent Designaanhanger. Als de Tom Tom van Onze Lieve Heer in het evolutietraject ook maar één afslagje had gemist, beste Andries, dan zou de wereld er ongeveer zo hebben uitgezien. Dan had je zo je hond lopen uitlaten. Revolutionair, nietwair?

(foto: Barry Bland)

Juli 2009