Minder hondenbeten? Daar zetten we samen onze tanden in!
Rond dierendag krijgt het welzijn van beesten altijd wat meer aandacht dan gewoon. Naast het dierenwelzijn is de relatie tussen mens en dier echter minstens zo belangrijk. We houden niet alleen (van) dieren om ze een goed plekje te geven, we doen het ook voor onszelf. We vinden het leuk en voelen ons er wel bij. Voorwaarde daarbij is een goede band met dieren. Ontsporingen in de vorm van bijtincidenten horen daar absoluut niet bij. Vandaar dat op 4 oktober de campagne met bovenstaande kreet van start gaat.
Ons dichtbevolkte land telt naast al die miljoenen medelanders ook nog eens bijna 2 miljoen honden. Het is eigenlijk nog een wonder dat dit meestal wel goed samen gaat. Meestal… Want blaffende honden bijten niet en een gewaarschuwd mens telt voor twee. Toch gaat het nog veel te vaak wél mis en belandt er iemand bij de spoedeisende hulp. Waarom gaat het mis en wat kunnen we eraan doen?
Volgens de statistieken worden er in Nederland jaarlijks ongeveer 150.000 slachtoffers gemaakt door een hondenbeet. Meestal in huiselijke kring; kinderen vaker dan volwassenen. Zij worden vooral in het gezicht gebeten. Blijvende verminking of psychische problemen kunnen het gevolg zijn. Natuurlijk “doet Fikkie dat anders nooit”, maar vaak worden de signalen (de ‘hondentaal’) vooraf niet goed herkend of wordt de ernst ervan onderschat.
De hondentaal
‘Blaffende honden bijten niet.’ Inderdaad, zolang ze blaffen, bijten ze niet. Maar blaffen kan wel een waarschuwing zijn, die je niet moet negeren. Evenals grommen. De rest van de lichaamstaal verraadt vaak goed hoe de gemoedstoestand van de hond is. Kijk ook naar de staart en de oren bijvoorbeeld. Op het moment dat je blaffen of grommen gaat verbieden, heeft een hond geen mogelijkheid meer om te waarschuwen. Het gevolg kan zijn dat ie zomaar ‘ineens’ gaat bijten. Signalen die een hond geeft in de vorm van ‘hondentaal’ moet je leren herkennen en interpreteren. Pas dan weet je hoe je een hond het beste kunt benaderen of soms zelfs beter geheel kunt negeren. Hierdoor kunnen traumatische ervaringen worden voorkomen. Trouwens niet alleen bij onszelf, net zo goed bij de hond.
Ter illustratie een paar voorbeelden aan de hand van tekeningen van wolven, die collega Eric Havik in een ander kader al eens te berde heeft gebracht. Let wel, het zijn slechts enkele uitgesproken voorbeelden met een duidelijk signaal.
De oren liggen bijna plat in de nek, en de oorschelpen naar achteren gekeerd. De bovenlip wordt opgetrokken en de voorste tanden worden duidelijk ontbloot. De neus gefronst, de ogen open en het hoofd wordt iets lager dan het lichaam gehouden.
De betekenis: De dreiging van een onzeker, ambivalent dier. Het beest weet het zelf ook even niet, maar kan zomaar uitvallen!
Wat kun je doen? Hier is het oppassen geblazen! Niet dichterbij komen en nooit aanstaren. Wacht op hulp of ga langzaam achteruit weg.
Dit dier ligt op de zij en gedeeltelijk op de rug gedraaid met voorpoten omhoog gestoken.
De kop naar boven geheven, de mondhoeken naar achter getrokken. Het dier houdt de tong naar buiten gestoken en de ogen half gesloten. De oren naar achter en de oorschelpen naar achteren gedraaid. Bovendien wordt de staart iets tussen de benen getrokken.
De betekenis: Dit dier gedraagt zich onderdanig en zal zelf geen conflict uitlokken. Maar het is ook niet geheel ontspannen.
Wat kun je doen? Er is geen gevaar zolang men de hond niet bedreigt of er over gaat hangen.
Dit dier houdt zijn oren naar voren met de oorschelpen naar voren gericht; de kop wordt laag gehouden. De ogen wagenwijd open met een fixerende blik. Het dier houdt een poot naar voren, klaar om vooruit te gaan.
De betekenis: Dit dier straalt dominantie uit!
Wat kun je doen? Je kunt het beste is een afwachtende houding aannemen. Zeker niet meteen benaderen!
De kop wordt weggedraaid, de ogen bijna totaal gesloten en de mondhoeken naar achteren getrokken. De oren naar achteren, maar niet plat in de nek. Gewicht iets naar achteren, gekromde rug en de staart in neutrale houding.
De betekenis: Dit is een afwachtende en rustige houding. Dit dier gaat zelf zeker geen conflict aan, maar vraagt niet echt om snel contact.
Wat kun je doen? Het dier rustig benaderen en er kalm tegen praten of gewoon negeren.
Dit dier laat de oren naar opzij hangen, heeft een glad voorhoofd en houdt de ogen gedeeltelijk open. Voorpoten naar voren, ellebogen geplooid, borst naar beneden en de achterpoten omhoog.
De betekenis: Dit is een uitnodiging tot spel, soms getoond in een situatie waarin het dier zich onzeker voelt.
Wat kun je doen? Meespelen, vriendelijk aanspreken. Hier dreigt geen gevaar.
Het dier houdt het gewicht naar achteren en staat klaar om achteruit te gaan. De staart naar beneden met de staarttop tussen de poten. Mondhoeken iets naar achteren getrokken en de kop iets achteruit. Ogen wagenwijd open; één oor naar voren en één oor naar opzij.
De betekenis: Dit is een aarzelende houding. Dit dier twijfelt en is voorzichtig.
Wat kun je doen? Neem een afwachtende houding aan en tracht het vertrouwen van de hond te winnen. Wees vriendelijk, maar ga niet te snel op dit dier af.
Dit dier houdt de oren naar voren en de oorschelpen ook. De kop omhoog en de ogen open.
De betekenis: Dit is een dominante houding, maar niet dreigend!
Wat kun je doen? Het dier rustig benaderen.
Zoals eerder vermeld zijn dit slechts een paar voorbeelden. De hondentaal is evenwel net zo rijk aan allerlei scharkeringen als onze eigen taal! Het valt niet mee om een hond goed te kunnen ‘lezen’. Maar daarnaast is er nog een ander probleem. Wij hebben namelijk rassen gefokt die zelf niet meer in staat zijn nuances aan te brengen. Sommigen hebben van zichzelf immer een frons, anderen lopen voortdurend met hun ondergebit te koop. Dat geeft overigens niet alleen naar ons toe soms problemen, maar bij honden onderling net zo goed!
De aanschaf
Wat kun je verder doen om hondenbeten te voorkomen? Allereerst dien je je heel goed af te vragen of het überhaupt wel verstandig is om een hond te nemen. Dat is een beslissing om goed over na te denken. Want het hebben van een hond brengt veel consequenties met zich mee: een hond kost tijd, energie, aandacht en geld. En niet voor een korte tijd, maar als het goed is jaren lang. Natuurlijk krijg je daar ook veel voor terug: een leuke vriend om samen actief te zijn, een reden om naar buiten te gaan, iemand die altijd blij is je te zien of een knuffel te krijgen. Welke reden je ook aanvoert om een hond aan te schaffen: uiteindelijk is het de bedoeling dat dit voor beide partijen een succes wordt. Om die kans zo groot mogelijk te maken, is er direct volgend op de vraag óf je een hond neemt, alweer een tweede belangrijke beslissing te nemen: wát voor hond past het beste bij jou, jouw wensen en jouw omstandigheden? Het valt echt niet mee om de juiste te kiezen. Ga vooral op zoek naar de perfecte match. En neem vervolgens de tijd voor de opvoeding. De hond én de baas van tegenwoordig kunnen eigenlijk niet meer zonder cursus. Honden zijn veel meer onderdeel van onze drukke maatschappij dan vroeger. En dat vraagt sociale vaardigheden en stressbestendigheid van hen.
Om al de bovenstaande vragen van een goed advies te voorzien, is er een prachtige site in het leven geroepen van het Landelijk InformatieCentrum Gezelschapsdieren. Neem eens een kijkje op deze site en neem in ieder geval nooit een overhaaste beslissing. En wat betreft hondencursussen, onze dierenartsenpraktijk heeft bij de balie en lijstje met adressen en telefoonnummers liggen. Welke hondenschool goed is? Bekijk de eigen sites, vraag naar diploma’s en ga in ieder geval eens vrijblijvend kijken of het je aanspreekt.
De therapeut
Agressief gedrag van de hond mag nooit en te nimmer worden goedgepraat of genegeerd. Dat kan tot gevaarlijke toestanden leiden, zeker als er jonge kinderen bij betrokken zijn. Zoek dan hulp! Als men dit soort problemen tijdig signaleert en op een juiste manier aanpakt, is er vaak veel aan te doen. Het is niet alleen Martin Gaus die in dat soort situaties de helpende hand reikt, een instituut als Tinley heeft ook tal van gedragstherapeuten die kunnen helpen.
Toch een incident
Mocht het onverhoopt een keer misgaan, wat te doen? Een bijtincident met een hond is altijd heel vervelend. Of u nou slachtoffer bent of eigenaar van de hond. Zorg allereerst voor een goede behandeling. Laat in ieder geval een dokter naar een wond kijken, hoe onschuldig die er ook uitziet. Aan een hondengebit zitten namelijk vaak vieze bacteriën die lelijke ontstekingen of ziekte kunnen veroorzaken. Daarna is het raadzaam om een melding bij de politie te doen van een incident, ook al is er geen sprake van een strafbaar feit. Voor de wet is de eigenaar van de hond te allen tijde aansprakelijk voor een incident, afgezien van de schuldvraag. Over de afhandeling van een bijtincident kunt u uitgebreid lezen op de site van het LICG over minder hondenbeten.
Tot slot
Er is geen hapklaar recept te geven hoe je een agressieve hond moet handelen. Noch hoe je mensen die bang zijn voor honden van hun angst af kunt helpen. En dan heb ik het nog niet eens gehad over de interacties van honden onderling. Maar laten we er in ieder geval met alle informatie die we tot onze beschikking hebben er samen onze tanden in zetten, opdat het aantal bijtincidenten fors zal verminderen. Een hond mag, moet zelfs kunnen waarschuwen, maar laten we ervoor zorgen dat het hooguit bij grommen blijft.
4 oktober 2011