De bijwerking

We hebben het tijdperk van kwakzalverij, medicijnmannen of druïdes en ‘Klazienen uut Zalk’ al lang definitief achter ons gelaten. Zowel medicijnen voor humaan gebruik als diergeneesmiddelen mogen uitsluitend op de markt komen na een lange procedure van bewezen effect. Maar medicamenten doen niet altijd alleen waarvoor ze bedoeld zijn; geregeld zijn er bijwerkingen. Dat wordt getolereerd, mits het middel maar niet erger wordt dan de kwaal uiteraard.

De farmaceutische industrie heeft zich ontwikkeld tot een buitengewoon apart vakgebied. Elk nieuw medicijn dat uit de koker van ‘het gilde der pillendraaiers’ komt heeft vaak een jarenlang traject van onderzoeken en testen nodig voordat het wordt aangeboden aan de Registratie autoriteiten. Deze beslissen uiteindelijk of het nieuwbakken middel op de markt kan worden toegelaten. Net zoals dat recentelijk met de coronavaccins is gebeurd. Natuurlijk begrijp ik dat sommigen huiverig zijn om zich te laten prikken. De kritiek is immers dat die vaccins in een bijzonder kort tijdsbestek zijn ontwikkeld. Toch ben ik ervan overtuigd dat alle nodige procedures volledig zijn doorlopen. Laat niet onverlet dat er soms vervelende bijwerkingen gemeld worden. Of die aan het vaccin kunnen worden toegeschreven? Dat is een lastige kwestie met vreselijk moeilijke dilemma’s. Ik ken een vergelijkbaar voorbeeld uit mijn loopbaan.

In 2013 kwam er voor honden een nieuw vaccin tegen de ziekte van Weil op de markt. Dat zou een betere bescherming tegen vier verschillende varianten van de ziekte geven, het zogenaamde L4 vaccin. Nadat we een jaar lang de kat uit de boom hadden gekeken besloot onze praktijk ook over te stappen op deze nieuwe entstof. Bij introductie hiervan moesten honden na een maand een boosterinjectie toegediend krijgen. Dat is een tweede prik om de enting beter aan te laten slaan. Al gauw merkten we dat sommige honden één of twee dagen na de prik niet fit waren. Vergelijkbaar met het fenomeen dat zich wel eens voordoet bij mensen na de griepprik. Bovendien was er geregeld een knobbeltje voelbaar op de injectieplek. Dat verdween overigens wel weer na verloop van tijd.

Bram werd ook een beetje ziek na de eerste prik met dit nieuwe vaccin, maar herstelde gelukkig vlot. Toen het Boomerreutje zijn tweede injectie had gekregen werd hij echter doodziek. We ontfermden ons over het arme dier en legden het aan het infuus. Al onze inspanningen mochten helaas niet baten en Bram liet het leven. Veel te vroeg voor een hondje van zes. In overleg met de diep bedroefde eigenaren én met de producent van het vaccin hebben we besloten sectie te laten uitvoeren door een onafhankelijke patholoog. Wie schetst onze verbazing? Bram had alle symptomen van Leptospirosis, de Latijnse benaming voor de ziekte van Weil. Maar de bacterie zelf werd niet aangetroffen. Natuurlijk is het heel suggestief dat het vaccin hier debet was aan de dood van Bram. Of het bewijs hiermee was geleverd?

We hebben volgens het protocol het Bureau Bijwerkingen op de hoogte gebracht en Bram’s baasjes uitentreuren getroost. Omdat door een ieder volledig open kaart werd gespeeld, namen zij niemand ook maar iets kwalijk. Maar bij mij en mijn collegae knaagde er iets. Wij besloten acuut te stoppen met dit vaccin. Alles wat we nog op voorraad hadden staan werd zonder pardon door de firma teruggenomen. En stante pede zijn we overgestapt op het eveneens nieuwe L4-vaccin van de concurrent. En daarna hebben we vervolgens nooit weer noemenswaardige ellende beleefd. Gelukkig maar! Maar wij besloten wel op basis van dit bovenstaande incident. Eén vervelende toevalstreffer? Want het vaccin dat wij in de ban hadden gedaan is nooit uit de handel genomen en wordt tot op heden door heel veel praktijken nog als standaard gebruikt. En het komt nota bene uit dezelfde farmaceutische koker als het huidige meest gebezigde coronavaccin…

In de farmacie luidt het adagium: ‘zonder bijeffect, geen hoofdeffect’. Zo las ik bijvoorbeeld dat er jaarlijks in Engeland meer dan 150 mensen overlijden na gebruik van paracetamol. Of die mensen waren blijven leven als ze die pillen niet hadden geslikt? Dat is bijzonder lastig vast te stellen.

Oktober 2021